Ko e Leva‘i Lelei ke Tu‘uloá ‘i he Kāinga Ora
‘I he Kāinga Ora, ‘oku ‘i ai ‘a homau fatongia mahu‘inga ko hono fakafo‘ou ‘o e ngaahi fa‘ahinga fale, ola mo e sekitoa fakakātoa ki he nofo‘angá ‘i Nu‘u Silá, ‘aki ‘a hono langa ‘o ha ngaahi ‘api mo ha ngaahi komiunitī ‘oku lava ai ‘a e kakai Nu‘u Silá ‘o mo‘ui mo tupulaki.
Koe‘uhí ko ha kautaha fakahoko ngāue kimautolu ‘i he ngaahi sēvesi nofo totongí ki ha kakai nofo totongi ‘e toko 200,000 nai, ‘o mau tauhi ai ‘a e ngaahi ‘api ‘e 69,000 mo tuku atu ‘a e ngaahi ‘api fo‘ou fakalahi ‘e 1,100 ‘i he ta‘u takitaha, ‘oku ‘i ai ‘a homau faingamālie lahi ke mau fakalelei‘i ange ‘a e tu‘unga mo‘ui lelei ‘a e ‘ātakaí ‘o fakafou ‘i he‘emau ngaahi ngāue langá mo e langa fakalakalaka ‘i he feitu‘u ‘i koló, pea mo fakavave‘i ‘a e ngaahi liliu lelei ‘i he kotoa ‘o e sekitoa fakatokolahí ‘i Nu‘u Silá. ‘Oku mau tukupā ke fakapapau‘i vahevahe-taau mo potupotu-tatau ‘a e liliú ma‘a ‘emau kau kasitomaá.
‘Oku mau fiema‘u ke fakapapau‘i ‘oku fakakau atu ‘a e ngaahi founga ngāue leva‘i lelei ke tu‘uloá ki he founga ‘o ‘emau palani‘i ‘a e langa fakalakalaka ‘i he ngaahi feitu‘u ‘i koló, langa ‘o e ngaahi ‘apí mo ‘emau fakahoko pisinisí. ‘I ha ngaahi tafa‘aki lalahi ‘e ono ‘oku mau fakamu‘omu‘á, ‘oku mau palani ke:
- poupou atu ki ha maliu atu ki he founga langa ‘oku si‘isi‘i ai ‘a e kāponi ‘oku tukuangé,
- fakalelei‘i ange ‘a e ngaahi ola ‘i homau ngaahi komiunitií ki he tu‘unga ‘o e fa‘ahinga kehekehe ‘o e me‘amo‘uí mo e ngaahi vaotā ‘i koló,
- malu‘i mo fakafokifoki ‘a e ngaahi halanga vai ‘oku nau tu‘u takatakai ‘i he ngaahi feitu‘u ‘oku mau langa fakalakalaká,
- poupou ki he fefononga‘aki ‘oku si‘isi‘i ai ‘a e kāponí,
- fakasi‘isi‘i hifo ‘a e veve meí he langa mo e holoki falé,
- fakapapau‘i ‘oku mālohi ‘a e tu‘unga matu‘uaki ‘o ‘emau ngaahi ‘apí mo homau ngaahi komiunitií ki he ngaahi uesia tupu meí he feliliuaki ‘i he ‘eá ‘i he kaha‘ú.
Ko ‘emau Palani ki he ‘Ātakaí [PDF, 1.1 MB]
Ko e ngaahi ‘ēlia ‘oku fakahu‘unga ki ai ‘a ‘emau tokangá
Ko e ngaahi ‘ēlia ‘oku fakahu‘unga ki ai ‘a ‘emau tokangá
‘Oku ‘i ai ‘a e ‘amanaki ke hikihiki hake ‘a e fiema‘u ivi ‘uhila ‘i Nu‘u Silá ‘aki ‘a e 68% ‘i he‘ene a‘u ki he 2050. ‘I he taimi tatau, ‘oku fiema‘u ke holoki lahi ‘aupito ‘a e kāponi ‘oku tukuange atu mei he‘etau ngaahi halanga ‘uhila fakafonuá (‘o tatau pē ‘i hono fakatupú mo hono ngaahi nāunaú). Neongo ‘e ha‘u ha ngaahi founga fo‘ou ki he fakatupu iví meí he ngaahi ma‘u‘anga ivi tukufakaholó, ‘oku mau ‘amanaki ‘e hoko ha ngaahi founga mau‘anga ivi fakaenatula (renewable energy) ko ha konga mahu‘inga ia ‘o hono fakapapau‘i ‘oku fakalato ‘e Nu‘u Sila ‘a ‘ene ngaahi fiema‘u ivi ‘i he kaha‘ú pea lava ai ‘a ‘emau kau kasitomaá ‘o ma‘u atu ha ma‘u‘anga ivi ‘oku ma‘ama‘á. ‘I ‘Ākosi 2020, na‘e fakahā ai ‘e he pule‘angá ha fakapa‘anga ke ‘ahi‘ahi‘i ha ngaahi tekinolosia ki he ma‘u‘anga ivi fakaenatulá ‘i he kakai Maulí mo e ngaahi fale nofo‘anga ‘a e pule‘angá ma‘á e kakaí.
Ko e fuofua ‘ahi‘ahi ke fakahoko ‘i he ngaahi ‘api ‘a e Kāinga Ora ‘e kau ki ai ‘a hono fokotu‘u ‘o e ngaahi pēnolo sola ma‘u ivi meí he la‘aá (photovoltaic solar panels) ‘i he ngaahi fale na‘e ‘osi tu‘u pea mo e ngaahi fale fo‘ou ‘i he vahefonua Uelingatoní. Muimui atu ki hení, te mau fakalele ha ngaahi ‘ahi‘ahi kehekehe ke vakai‘i ‘a e tu‘unga ola lelei ‘o e fakatupu ivi fakaenatulá ‘o fakataha‘i ia mo hono fakapotopoto‘i ‘o e ma‘u‘anga iví ‘i he feitu‘u ‘oku tu‘unga lotoloto ai ‘a e mā‘opo ‘a e ngaahi fale nofo‘angá. Fakafou ‘i he founga ngāué ni, ‘oku mau fakataumu‘a ke kumi ha ngaahi solova‘anga fakakōmesiale ‘e lava ke toe faka‘aonga‘i ‘i ha ngaahi feitu‘u kehe, lolotonga iá ‘oku holoki hifo ai ‘a e ngaahi fakamole ki he totongi ‘uhilá ma‘a ‘emau kau kasitomaá.
Ko e 40 - 50% ‘o e veve ‘oku ‘ave ki he tanu‘anga vevé ‘i Nu‘u Silá ‘oku meí he veve ia ki he langá mo e holoki falé. Ko ha fakatātā ki ai, ko ha fale toki langa fo‘ou ‘e tahá ‘okú ne fakatupu ‘a e veve ‘oku faka‘avalisi ki he toni ‘e fā lolotonga ‘o e ngāue langá.
‘Oku hu‘u ‘a e tokanga ‘a e Kāinga Ora ki hono fakasi‘isi‘i ‘a e tu‘unga ‘o e veve ‘oku tupunga mei he‘emau ngaahi ngāue langa fakalakalaká. ‘Oku mau feinga ke hiki atu pe holoki fakakongokonga ‘a e ngaahi fale motu‘a angé kae ‘oua ‘e holoki kinautolu, ‘i he taimi ‘oku malava aí. ‘Oku mau toe fakataumu‘a foki ke fakasi‘isi‘i ‘a e veve ‘oku kaunga ki he langá ‘o fakafou ‘i hono ngāue fakapotopoto‘aki ‘o e ngaahi nāunau langá mo e ngaahi founga ngāue ki hono leva‘i lelei ‘o e vevé. ‘I he‘emau kaungā ngāue mo ‘emau kau konitulekí mo e kau mataotao ‘i he tafa‘aki fakaelangá, ‘oku mau taumu‘a ke faka‘aonga‘i ‘a e tu‘unga lahi ‘o ‘emau ngaahi ngāué (scale) ke tokoni ki hono fakahoko ‘o ha liliu ki he fa‘unga-ngāué.
Ngaahi founga fakama‘a ‘o e feitu‘u fai‘anga langá
As New Zealand’s climate changes, we know that some of our customers and homes are likely to be impacted by climate change induced events. All our significant projects go through a climate change risk assessment during planning; this includes exposure and vulnerability to flooding, and mitigating actions for all highly rated risks. We’re balancing the need to build at pace, with the need to build wisely.
We are also actively working to improve our environmental data to help mitigate climate risk to our homes, tenants and future investments. This data supports our ongoing development of strategy, policy, governance and operational responses to climate risks, ensuring we can respond quickly and effectively in a weather event.
Read more about how we’re building climate resilient homes and communities
Kuo fakafo‘ou ‘a e peesí: 9 Mē 2025